منظور از پایایی پرسشنامه بررسی قابلیت اعتماد آن پرسشنامه در زمان‌های مختلف است. یعنی اگر یک پرسشنامه را بین یک نمونه ثابت، در دو زمان مختلف توزیع کنیم و نتایج یکسانی به دست آوریم، در این صورت گوییم آن پرسشنامه پایا است.
روش‌های بررسی پایایی پرسشنامه
برای بررسی پایایی پرسشنامه روش‌های مختلفی وجود دارد. این روش‌ها عبارتند از:
1. روش باز آزمایی یا اجرای دوباره آزمون
در این روش، پرسشنامه بین یک نمونه و افراد مشخص توزیع شده و اطلاعات به دست آمده ثبت می‌شود. بعد از گذشت یک فاصله زمانی، دوباره همان پرسشنامه بین همان افراد و اعضای نمونه، تحت شرایط مشابه توزیع می‌شود. در نتیجه برای هر فرد دو دسته داده وجود دارد. اگر بین این دو دسته داده همبستگی (همبستگی پیرسون) وجود داشته باشد، پرسشنامه پایا است.
2. روش دو نیمه کردن
در این شیوه، سوالات پرسشنامه به دو بخش تقسیم می‌شود. سپس اعضای یک نمونه، همزمان به سوالات هر دو بخش پرسشنامه پاسخ می‌دهند.
بین اطلاعات و داده‌های جمع‌آوری شده از دو نیمه پرسشنامه همبستگی وجود دارد. هر چقدر این همبستگی (همبستگی پیرسون) بالاتر باشد، ثبات و پایایی پرسشنامه بیشتر است.
3. آلفای کرونباخ
در پرسشنامه‌هایی که مقیاس‌های چندگانه لیکرت به کار رفته، معمولاً از آلفای کرونباخ برای ارزیابی سازگاری داخلی آن پرسشنامه استفاده می‌شود.
برای کسب اطلاع بیشتر در مورد طیف لیکرت به صفحه “طیف لیکرت در SPSS” مراجعه کنید.
استفاده از نرم‌افزار SPSS برای سنجش پایایی پرسشنامه
برای بررسی پایایی پرسشنامه بهتر است از نرم‌افزار SPSS استفاده شود. در صفحه “دانلود رایگان نرم‌افزار SPSS” لینک دانلود رایگان نرم‌افزار ارائه شده است.
- اگر از روش باز آزمایی یا اجرای دوباره آزمون برای بررسی پایایی پرسشنامه استفاده می‌کنید، بعد از وارد کردن داده‌ها و نام‌گذاری آن‌ها (مثلاً تحت عنوان Test و Retest )، در منوی نرم‌افزار SPSS گزینه‌های زیر را به ترتیب انتخاب کنید:
Analyze – Correlate – Bivariate
سپس متغیرها (Test و Retest) را انتخاب کرده و روی گزینه Pearson و Flag کلیک کنید.
- اگر از روش دو نیمه کردن استفاده می‌کنید، باید داده‌های جمع آوری شده برای هر فرد را تحت عنوان یک متغیر تعریف کرده و نام‌گذاری کنید (مثلاً جواب‌های فرد iام را با Pi نام‌گذاری شود). سپس گزینه‌های زیر را به ترتیب در منوی نرم‌افزار SPSS انتخاب کنید:
Analyze – Scale – Reliability analysis
سپس متغیرها (Pi) را به جعبه “Items” انتقال داده و در قسمت پایین از جعبه “Model” گزینه “Split-half” را انتخاب کنید.
بعد از آن در قسمت بالا سمت راست روی گزینه “Statistics” کلیک کنید.
بعد از آن از جعبه “Descriptive for” روی آیکون‌های “Scale” و “Scale if item deleted” کلیک کرده و در قسمت راست از جعبه “Inter-Item” روی آیکون “Correlations” کلیک کنید.
در آخر روی آیکون “Continue” و “OK” کلیک کنید.
اگر عدد همبستگی به دست آمده بیشتر از 0.7 باشد، پرسشنامه پایا است.
محاسبه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS
اگر از آلفای کرونباخ استفاده می‌کنید، گزینه‌های زیر را به ترتیب در منوی نرم افزار SPSS انتخاب کنید:
Analyze – Scale – Reliability analysis
سپس متغیرها (Pi) را به جعبه “Items” انتقال داده و در قسمت پایین از جعبه “Model” گزینه “Alpha” را انتخاب کنید.
بعد از آن در قسمت بالا سمت راست روی گزینه “Statistics” کلیک کنید. بعد از آن از جعبه “Descriptive for” روی آیکون‌های “Scale” و “Scale if item deleted” کلیک کرده و در قسمت راست از جعبه “Inter-Item” روی آیکون “Correlations” کلیک کنید.
در آخر روی آیکون “Continue” و “OK” کلیک کنید.
اگر عدد آلفای کرونباخ بیشتر از 0.7 باشد آن پرسشنامه پایا بوده و قابل‌اعتماد است.
در صفحه ” محاسبه روایی” نحوه محاسبه روایی پرسشنامه توضیح داده شده است.
