برگزاری جلسه دفاع پایاننامه: راهنمای گام به گام
جلسه دفاع پایاننامه، یکی از مهم‌ترین مراحل تحصیلی دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی است. در این جلسه، دانشجو باید از پژوهش خود در مقابل داوران و اساتید مربوطه دفاع کند و به سوالات آنها پاسخ دهد.
موفقیت در جلسه دفاع پایاننامه، نیازمند آمادگی و برنامه‌ریزی دقیق است. در این مطلب، گام‌های اصلی برای برگزاری یک جلسه دفاع موفق را ارائه می‌دهیم.
قبل از جلسه دفاع
- آشنایی با ساختار جلسه: با نحوه برگزاری جلسه دفاع، نقش داوران و وظایف خودتان آشنا شوید.
- تسلط بر محتوای پایاننامه: به طور کامل بر محتوای پایاننامه خود تسلط داشته باشید و بتوانید به تمام سوالات مربوطه پاسخ دهید.
- آماده سازی ارائه: ارائه خود را با استفاده از اسلایدها یا ابزارهای دیگر آماده کنید. ارائه شما باید منظم، جامع و قابل فهم باشد.
- تمرین ارائه: ارائه خود را چندین بار تمرین کنید تا با مدت زمان مقرر آشنا شوید و در حین ارائه مسلط و اعتماد به نفس داشته باشید.
- آماده سازی پاسخ به سوالات: سوالات احتمالی که ممکن است داوران بپرسند را پیش‌بینی کنید و پاسخ مناسبی برای آنها آماده کنید.
در روز جلسه دفاع
- حضور به موقع: حداقل 15 دقیقه قبل از شروع جلسه در محل حاضر شوید.
- ارائه منظم و جامع: مطالب پایاننامه خود را به طور منظم و جامع ارائه دهید و از مطرح کردن مطالب اضافی خودداری کنید.
- استفاده از زبان علمی: از زبان علمی مناسب و اصطلاحات تخصصی مرتبط با رشته تحصیلی خود استفاده کنید.
- پاسخ گو بودن به سوالات: به تمام سوالات داوران با صبر و حوصله و به طور کامل پاسخ دهید.
- حفظ احترام: با داوران و حاضران در جلسه با احترام برخورد کنید و از هرگونه بحث و جدل خودداری کنید.
بعد از جلسه دفاع
- بررسی نظرات داوران: نظرات و پیشنهادات داوران را به طور دقیق بررسی کنید و در صورت لزوم آنها را در پایاننامه خود اعمال کنید.
- اصلاح پایاننامه: پایاننامه خود را با توجه به نظرات داوران اصلاح کنید.
- ارائه نسخه نهایی پایاننامه: نسخه نهایی پایاننامه خود را به معاونت آموزشی دانشگاه ارائه دهید.
نکات مهم
- استرس خود را کنترل کنید: استرس طبیعی است، اما سعی کنید آن را کنترل کنید تا بتوانید به طور موثر از پایاننامه خود دفاع کنید.
- اعتماد به نفس داشته باشید: به خود و توانایی‌هایتان اعتماد داشته باشید.
برگزاری جلسه دفاع
تاریخ برگزاری جلسه دفاع پایان نامه، با هماهنگی دانشجو و هماهنگی با همه استادان تعیین می شود و معمولا به طور رسمی اعلان می گردد تا سایر افراد علاقمند بتوانند در جلسه دفاع شرکت کنند. در آگهی جلسات دفاع از پایاننامه و رساله، از به کار بردن القاب و عناوینی مانند جناب و سرکار و حضرت و غیره برای استاد راهنما و مشاور خود بپرهیزید و فقط به ذکر عبارت استاد راهنما: آقای دکتر… یا خانم دکتر … اکتفا کنید.
بهتر است قبل از جلسات دفاع امور زیر به آموزش انجام برسد:
- تنظیم زمان مناسب برای جلسه: باید زمانی باشد که تعداد بیشتری از استادان و دانشجویان بتوانند در جلسه حضور پیدا کنند و هم فرصت مناسبی برای طرح مطالب محقق و داوران و دفاع از پایاننامه وجود داشته باشد؛ مثلا برگزاری جلسه دفاع در آخر سال و یا در تعطیلات تابستانی و غیر آن موجب شرکت اندک می شود بسیار اتفاق می افتد که دانشجویان به خاطر تاخیر که داشته اند مشمول سنوات می شوند و باید هزینه و جریمه بپردازند لذا استادن و نیز گروه اموزشی را تحت فشار قرار می دهند تا در نامناسب ترین زمان پایاننامه و رساله خود دفاع کنند تا مشکل شان حل شود. بدیهی است چنین روش هایی توصیه نمی شود.
- اطلاع رسانی کافی درباره جلسه: نصب اطلاعیه در مکآن های مناسب و آگهی از طریق رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی و به ویژه یاد آوری لازم نسبت به تشکیل جلسه و به خصوص به افراد صاحب نظر و نیز همکلاسی ها بسیار مهم است.
- فراهم آوردن امکانات تصویری: نرم افزار پاورپوینت از نرم افزار های مناسبی است که در این زمینه می توان مورد استفاده قرار بگیرد. البته به تناسب موضوع می توان از امکانات دیگری هم استفاده کرد. نکته ای که باید به طور جدی به آن پرداخت آمادگی دستگاه (برق، رایانه، پروژکتور و دستگاه های صدا) در روز دفاع است. گاه اتفاق می افتد که دانشجو همه چیز را فراهم کرده است اما روز در روز دفاع سالن مربوطه برق ندارد و یا ویرایش نرم افزار پاورپوینت تهیه شده با آنچه در دستگاهی که می خواهد از آن استفاده کند با هم نمی خواند و نتیجه فونتها به هم می ریزد و دانشجو را دچار اضطراب و دستپاچگی می کند همچنین انتخاب زمینه و رنگ نوشته ها، درشتی فونت ها و وضوح تصاویر در پاورپوینت یا فیلم واسلایت بسیار مهم است. دانشجو نباید آنچه را در رایانه شخصی اش می بیند، معیار وضوح و زیبایی کار تلقی کند، بلکه آن را روی پرده نمایش آزمایش کند و از مخاطبان احتمالی وضوح و خوانایی آن را بپرسد و از آن اطمینان حاصل کند. بنا بر این باید فرمول ها، جدول ها، نمودارها و شکل های گرافیکی مورد نظر و مهم را به نحوی ترسیم کند که از دور قابل مشاهده باشد. این امر بستگی به وضعیت سالن و کیفیت تجهیزات آن دارد زمان ارائه نیز (مثلا صبح، ظهر یا عصر) در نحوه نمایش تاثیر دارد.
- تماس دانشجو با مسئول سالن ها: دانشجو باید با مسئولان سالن قبلا تماس بگیرد و از دسترسی به سالن اجتماعات (یا سالن دیگر) به را ی جلسه دفاعیه، ورود مدعوان و پارک اتومبیل های آن ها در صورت لزوم احیانا امکانات پذیرایی مطمئن شود.
