«📌 تفاوت مقاله ISI و علمیپژوهشی چیست؟ راهنمای مقایسه برای دانشجویان و پژوهشگران»
🟢 بخش اول: مقاله ISI چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
📚 واژه ISI مخفف عبارت Institute for Scientific Information است؛ مؤسسهای که در سال ۱۹۶۰ توسط یوجین گارفیلد بنیانگذاری شد و بعدها به بخشی از پایگاه Web of Science تبدیل شد.
📌 بهطور خلاصه، مقاله ISI به مقالهای گفته میشود که در یکی از مجلات نمایهشده در پایگاه Web of Science منتشر شده باشد.
✅ مهمترین ویژگیهای مقاله ISI:
نمایه در پایگاه Web of Science: اگر مجلهای در پایگاه Clarivate (موسوم به WOS) نمایه شده باشد، مقالات منتشرشده در آن، ISI محسوب میشوند.
داوری علمی سختگیرانه: مقالات ISI معمولاً توسط دو تا سه داور علمی مستقل، با بازه زمانی ۲ تا ۶ ماه داوری میشوند.
زبان انگلیسی: ۹۹٪ مجلات ISI به زبان انگلیسی هستند و مقالات باید با نگارش آکادمیک و استانداردهای بینالمللی ارسال شوند.
ضریب تأثیر (Impact Factor): مجلات ISI معمولاً دارای شاخص IF هستند که نشاندهنده میزان استناد به آنهاست.
اعتبار بینالمللی بالا: مقالات ISI در سطح جهانی شناختهشدهاند و در رزومه علمی، مهاجرت، ارتقاء هیئتعلمی و مصاحبه دکتری نقش مهمی دارند.
🟡 بخش دوم: مقاله علمی پژوهشی چیست و چه جایگاهی دارد؟
🔍 در نظام آموزش عالی ایران، مجلات علمی پژوهشی، معتبرترین نوع نشریات داخلی هستند که توسط دانشگاهها، مؤسسات پژوهشی یا سازمانهای دولتی منتشر میشوند.
📌 مقاله علمیپژوهشی به مقالهای گفته میشود که در یکی از مجلات دارای مجوز علمی پژوهشی از وزارت علوم، وزارت بهداشت یا حوزه علمیه منتشر شده باشد.
✅ ویژگیهای کلیدی مقاله علمی پژوهشی:
نمایه داخلی (نه بینالمللی): این مجلات در پایگاههایی مانند Magiran، SID، ISC یا سامانه نشریات وزارت علوم قابل جستجو هستند.
داوری علمی با رویکرد ملی: ساختار داوری این مجلات معمولاً بین ۴ تا ۱۲ هفته است و به زبان فارسی (یا گاهی عربی) انجام میشود.
مقالهها به زبان فارسی با چکیده انگلیسی نوشته میشوند، گرچه برخی مجلات از مقالات انگلیسی هم پشتیبانی میکنند.
پذیرش و امتیازدهی داخلی: این مقالات در ارتقاء شغلی دانشگاهی، مصاحبه دکتری، دفاع پایاننامه، و ارزشیابی علمی داخل کشور مورد توجه قرار میگیرند.
چاپ رایگان یا با هزینه اندک: برخلاف بسیاری از مجلات ISI، چاپ مقاله در مجلات علمی پژوهشی معمولاً رایگان است یا هزینه کمی دارد.
🔴 بخش سوم: مقایسه مقاله ISI و علمی پژوهشی؛ کدام مناسب شماست؟
در این بخش، تفاوتهای کلیدی این دو نوع مقاله را در قالب جدول مقایسهای بررسی میکنیم تا تصمیمگیری برای پژوهشگران سادهتر شود:
| ویژگی | مقاله ISI | مقاله علمی پژوهشی |
|---|---|---|
| 📍 محل انتشار | مجلات بینالمللی نمایهشده در WOS | مجلات داخلی دارای مجوز وزارت علوم یا بهداشت |
| 🗣️ زبان مقاله | انگلیسی | عمدتاً فارسی |
| ⏱ زمان داوری | معمولاً ۲ تا ۶ ماه | معمولاً ۱ تا ۳ ماه |
| 📊 ضریب تأثیر (IF) | دارد (برای مجلات Q1 تا Q4) | ندارد |
| 💲 هزینه چاپ | معمولاً دلاری (APC) | اغلب رایگان یا کمهزینه |
| 🌍 اعتبار بینالمللی | بسیار بالا | محدود به داخل کشور |
| 📈 کاربرد رزومهای | اپلای، مهاجرت، ارتقاء دانشگاهی جهانی | مصاحبه دکتری، ارتقاء داخل کشور |
| 🎯 هدف مخاطب | پژوهشگران جهانی | پژوهشگران و داوران داخلی |
| ✅ قابلیت استناد | بینالمللی و گسترده | بیشتر در محیط دانشگاهی داخلی |
💬 پس کدامیک را انتخاب کنیم؟
🔸 اگر هدف شما ارتقاء شغلی، عضویت هیئت علمی، رزومه قوی برای مهاجرت یا فعالیت بینالمللی است → مقاله ISI بهترین گزینه است.
🔸 اگر بهدنبال امتیاز برای مصاحبه دکتری، دفاع پایاننامه یا ارتقاء مرتبه در داخل کشور هستید → مقاله علمی پژوهشی برای شما مناسبتر است.
🏁 جمعبندی نهایی:
مقاله ISI و مقاله علمی پژوهشی، هر دو ابزارهای مهم برای توسعه علمی و شغلی پژوهشگران هستند. تفاوت این دو در نوع انتشار، داوری، زبان، هزینه، و گستره مخاطب است.
📌 مهم نیست کدام مسیر را انتخاب میکنید؛ مهم این است که مقاله شما علمی، مستند، اخلاقمدار و مبتنی بر دادههای معتبر باشد.
🎯 توصیه نهایی: همیشه بر اساس هدف پژوهشی، توانمندی زبانی و نیاز حرفهای خود، مسیر مناسب را انتخاب کنید. نه مقاله ISI الزاماً بهتر است، نه مقاله علمیپژوهشی بیارزش؛ انتخاب درست، بستگی به نیاز شما دارد.
📘 بخش اول: آشنایی با مفاهیم پایه مقاله ISI و مقاله علمیپژوهشی
1. منظور از مقاله ISI چیست؟
✅ مقاله ISI به مقالهای گفته میشود که در یکی از مجلات نمایهشده در پایگاه Web of Science (WOS) منتشر شده باشد. این مقالات معمولاً دارای ضریب تأثیر (Impact Factor) هستند و از استانداردهای بینالمللی بالایی پیروی میکنند.
2. مقاله علمیپژوهشی چیست؟
✅ مقاله علمیپژوهشی به مقالهای اطلاق میشود که در مجلات مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (یا وزارت بهداشت) منتشر میشود و معمولاً به زبان فارسی است. هدف آن تولید دانش جدید در حوزهای مشخص است.
3. آیا مقاله ISI و علمیپژوهشی از نظر علمی معادلاند؟
❌ خیر. مقاله ISI معمولاً در سطح بینالمللی و با داوری سختگیرانهتری منتشر میشود. مقاله علمیپژوهشی بیشتر در سطح ملی یا دانشگاهی است و هرچند علمی است، اما اعتبار جهانی مقاله ISI را ندارد.
4. زبان نگارش این مقالات چه تفاوتی دارد؟
✅ مقاله ISI تقریباً همیشه به زبان انگلیسی نوشته میشود، اما مقالات علمیپژوهشی غالباً به زبان فارسی نگارش میشوند (مگر در مجلات دوزبانه یا انگلیسی داخلی).
5. هدف از انتشار مقاله ISI و علمیپژوهشی چیست؟
✅ مقاله ISI معمولاً برای انتشار در سطح بینالمللی، اپلای، عضویت هیئت علمی، یا افزایش اعتبار جهانی پژوهشگر استفاده میشود. مقاله علمیپژوهشی بیشتر برای دفاع پایاننامه، ارتقا شغلی در دانشگاههای داخل ایران، یا دریافت امتیاز پژوهشی داخلی کاربرد دارد.
بخش دوم: تفاوتهای ساختاری، داوری، نمایهسازی و هزینههای چاپ مقاله ISI و علمیپژوهشی
6. آیا ساختار مقاله ISI با مقاله علمیپژوهشی تفاوت دارد؟
✅ ساختار کلی هر دو مقاله شامل چکیده، مقدمه، روش تحقیق، نتایج، بحث و منابع است. اما:
مقاله ISI معمولاً ساختاری دقیقتر، چکیده ساختارمند (Structured Abstract) و منابع گستردهتر دارد.
مقاله علمیپژوهشی به زبان فارسی و با ساختار سادهتری نوشته میشود، و معمولاً از ادبیات بومی و منابع داخلی هم استفاده میکند.
7. تفاوت در فرآیند داوری بین مقاله ISI و علمیپژوهشی چیست؟
✅
مقاله ISI: داوری علمی دقیق، چندمرحلهای و معمولاً توسط داوران بینالمللی انجام میشود؛ فرآیند ممکن است چند ماه طول بکشد.
مقاله علمیپژوهشی: داوری داخلی، معمولاً سادهتر و در مجلات دانشگاهی یا پژوهشگاههای داخلی صورت میگیرد؛ گاهی تا ۱ یا ۲ ماه.
8. مجلات منتشرکننده این دو نوع مقاله در چه پایگاههایی نمایه میشوند؟
✅
مقالات ISI در پایگاههایی مانند Web of Science, SCI, SCIE نمایه میشوند.
مقالات علمیپژوهشی در پایگاههای داخلی مانند Magiran، SID، ISC، و Civilica نمایه میشوند.
9. آیا چاپ مقاله ISI نیازمند پرداخت هزینه است؟
✅ در بسیاری از مجلات ISI، بهویژه Open Access، هزینه چاپ وجود دارد (بین ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار). با این حال، مجلات ISI رایگان هم وجود دارند (بدون APC).
❌ در مقابل، مجلات علمیپژوهشی داخلی معمولاً رایگان یا با هزینهای اندک چاپ میشوند، بهویژه اگر وابسته به دانشگاههای دولتی باشند.
10. میزان اعتبار و امتیاز پژوهشی این مقالات در ایران چگونه ارزیابی میشود؟
✅ در اغلب نهادهای علمی و دانشگاهی کشور:
مقاله ISI با ضریب تأثیر بالا (Q1-Q2): بیشترین امتیاز پژوهشی را دارد.
مقاله علمیپژوهشی داخلی: دارای امتیاز خوب برای ارتقا، دفاع پایاننامه یا استخدام هیئت علمی است، اما کمتر از مقاله ISI.
