لیست مجلات نامعتبر
در دنیای امروز، انتشار یافته‌های تحقیقاتی در مجلات علمی معتبر، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مجلات به دلیل کیفیت بالای مقالات خود، مورد اعتماد جامعه علمی هستند و انتشار مقاله در آنها می‌تواند به اعتبار و شهرت نویسنده مقاله بیافزاید.
با این حال، در کنار مجلات علمی معتبر، مجلات نامعتبر و بی‌ارزشی نیز وجود دارند که به دنبال سودجویی از نویسندگان و سوءاستفاده از اعتبار علم هستند. این مجلات با وعده‌های فریبنده و بدون هیچ‌گونه فرآیند داوری علمی معتبر، اقدام به چاپ مقالات می‌کنند.
انتشار مقاله در این مجلات نه تنها هیچ فایده‌ای برای نویسنده ندارد، بلکه می‌تواند به اعتبار و شهرت او نیز آسیب برساند.
شناسایی مجلات نامعتبر
تشخیص مجلات نامعتبر از مجلات معتبر، کار آسانی نیست. با این حال، با کمی دقت و توجه به برخی از نکات، می‌توان تا حد زیادی از انتشار مقاله در این مجلات خودداری کرد.
در ادامه، به برخی از نشانه‌های رایج مجلات نامعتبر اشاره می‌کنیم:
- فرایند داوری غیراخلاقی یا غیرواقعی: مجلات نامعتبر معمولاً هیچ فرآیند داوری علمی معتبری ندارند. در این مجلات، مقالات به سرعت و بدون هیچ‌گونه بررسی دقیق علمی پذیرفته می‌شوند.
- عدم شفافیت در اطلاعات: اطلاعات مربوط به مجله، مانند نام سردبیر، هیئت تحریریه، ناشر و آدرس تارنمای مجله، به طور شفاف در دسترس نیست.
- دریافت هزینه‌های غیرمعقول: مجلات نامعتبر معمولاً هزینه‌های هنگفتی را برای چاپ مقالات دریافت می‌کنند. این هزینه‌ها در مقایسه با مجلات معتبر بسیار غیرمعقول است.
- کیفیت پایین مقالات: مقالات منتشر شده در مجلات نامعتبر، از نظر علمی ضعیف و فاقد ارزش هستند. این مقالات غالباً دارای غلط‌های املایی و نگارشی متعدد هستند و از نظر ساختار و محتوا نیز اشکالات فراوانی دارند.
- عدم وجود در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر: مجلات نامعتبر در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر مانند Scopus و Web of Science فهرست نشده‌اند.
لیست‌های مجلات نامعتبر
خوشبختانه، سازمان‌ها و نهادهای مختلفی اقدام به تهیه لیست‌هایی از مجلات نامعتبر کرده‌اند. این لیست‌ها می‌توانند به نویسندگان در شناسایی این مجلات و جلوگیری از انتشار مقاله در آنها کمک کنند.
در ادامه، به برخی از منابع معتبر برای یافتن لیست مجلات نامعتبر اشاره می‌کنیم:
- فهرست نشریات نامعتبر و جعلی – Journal Metrics – ISC: https://jcr.isc.ac/te.aspx
- فهرست نشریات معتبر و نامعتبر – دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات: [https://srb.iau.ir/library/fa/page/6139/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%86%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1
پرسش و پاسخ درباره عبارت “لیست مجلات نامعتبر”
1. سوال: مجله نامعتبر چیست؟
پاسخ: مجله نامعتبر به نشریاتی گفته می‌شود که استانداردهای علمی و پژوهشی لازم را رعایت نمی‌کنند و معمولاً با اهداف تجاری فعالیت می‌کنند. این مجلات ممکن است فرآیند داوری واقعی نداشته باشند یا مقالات را بدون بررسی دقیق منتشر کنند.
2. سوال: چرا باید از ارسال مقاله به مجلات نامعتبر خودداری کنیم؟
پاسخ: ارسال مقاله به مجلات نامعتبر می‌تواند باعث کاهش اعتبار علمی پژوهشگر شود. همچنین، این مقالات معمولاً در سیستم‌های معتبر مانند ISI، Scopus یا PubMed نمایه نمی‌شوند و در ارزیابی‌های علمی، امتیاز یا اعتباری برای نویسنده به همراه ندارند.
3. سوال: چگونه می‌توان مجلات نامعتبر را شناسایی کرد؟
پاسخ: برای شناسایی مجلات نامعتبر باید به نکات زیر توجه کنید:
- بررسی لیست مجلات معتبر منتشرشده توسط دانشگاه‌ها و موسسات معتبر.
- عدم وجود نام مجله در پایگاه‌های علمی شناخته‌شده مانند Scopus یا ISI.
- وجود تبلیغات بیش‌ازحد و درخواست هزینه‌های نامعقول برای چاپ مقاله.
- عدم ارائه فرآیند شفاف داوری در وب‌سایت مجله.
4. سوال: آیا لیست رسمی از مجلات نامعتبر وجود دارد؟
پاسخ: بله، برخی از موسسات و دانشگاه‌ها لیست مجلات نامعتبر را منتشر می‌کنند. یکی از منابع معروف در این زمینه، لیست بلک‌لیست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران است که شامل نشریات غیرمعتبر و بی‌کیفیت است. همچنین، Beall’s List نیز به‌عنوان مرجعی برای شناسایی ناشران و مجلات نامعتبر شناخته می‌شود.
5. سوال: چه خطراتی در همکاری با مجلات نامعتبر وجود دارد؟
پاسخ:
- از دست دادن هزینه پرداخت‌شده برای چاپ مقاله.
- کاهش اعتبار علمی و حرفه‌ای نویسنده.
- عدم امکان استفاده از مقاله در رزومه علمی یا ارتقاء شغلی.
- احتمال رد شدن مقاله در ارزیابی‌های آتی به دلیل انتشار در مجله نامعتبر.
6. سوال: آیا مجلات با هزینه بالا همیشه نامعتبر هستند؟
پاسخ: خیر، بسیاری از مجلات معتبر نیز برای چاپ مقاله هزینه دریافت می‌کنند، به‌ویژه در مدل‌های دسترسی آزاد (Open Access). اما مجلات معتبر فرآیند داوری دقیق و شفاف دارند و در پایگاه‌های علمی معتبر نمایه شده‌اند. در مقابل، مجلات نامعتبر هزینه دریافت می‌کنند ولی هیچ‌گونه خدمات علمی واقعی ارائه نمی‌دهند.
7. سوال: چه تفاوتی بین مجلات جعلی و نامعتبر وجود دارد؟
پاسخ:
- مجلات نامعتبر: نشریاتی هستند که کیفیت علمی و داوری پایینی دارند، اما ممکن است واقعی باشند.
- مجلات جعلی: نشریاتی هستند که به‌صورت تقلبی فعالیت می‌کنند، مثلاً با جعل نام یک مجله معتبر اقدام به پذیرش مقالات می‌کنند.
8. سوال: چگونه از نمایه‌بودن مجله در پایگاه‌های معتبر اطمینان حاصل کنیم؟
پاسخ: می‌توانید به وب‌سایت رسمی پایگاه‌هایی مانند ISI، Scopus، یا PubMed مراجعه کنید و نام مجله را جستجو کنید. اگر مجله در این پایگاه‌ها نمایه نشده باشد، احتمالاً نامعتبر است.
9. سوال: آیا مجلات موجود در لیست سیاه دائماً نامعتبر باقی می‌مانند؟
پاسخ: ممکن است برخی از مجلات پس از اعمال تغییرات و بهبود کیفیت علمی، از لیست سیاه خارج شوند. این موضوع بستگی به ارزیابی‌های دوره‌ای موسسات مربوطه دارد. بنابراین، بهتر است لیست‌های به‌روز را بررسی کنید.
10. سوال: اگر مقاله‌ای به‌اشتباه در یک مجله نامعتبر چاپ شود، چه باید کرد؟
پاسخ: اگر مقاله‌ای به‌اشتباه در یک مجله نامعتبر چاپ شد:
- می‌توانید درخواست حذف مقاله از مجله کنید.
- از چاپ مجدد مقاله در یک مجله معتبر اطمینان حاصل کنید که قوانین نشر مجدد نقض نشود.
- در آینده قبل از ارسال مقاله، دقت بیشتری به انتخاب مجله داشته باشید.
این اطلاعات می‌تواند به پژوهشگران کمک کند تا از خطرات مرتبط با مجلات نامعتبر اجتناب کنند و مقالات خود را در نشریات معتبر به چاپ برسانند.
