پروپوزال چیست؟ پروپوزال همان طرح اولیه هر کار تحقیقی و پایاننامه‌ای است. مثلاً قرار است در یک شرکت، یک بخش جدیدی مانند تولید یک محصول خاص راه‌اندازی شود. برای این کار ابتدا یک طرح اولیه نوشته می‌شود که می‌تواند شامل مواردی مانند اهداف کار، میزان سرمایه موردنیاز، مدت‌زمان رسیدن به سود، میزان صرفه‌جویی پس از اتمام کار و مواردی از این قبیل باشد. به‌طورکلی هر کاری قبل از انجام باید به‌صورت طرح اولیه بر روی کاغذ نگارش شود و افراد مرتبط، آن را مطالعه و بررسی کنند. و در صورت تائید، کار شروع می‌شود. حتی می‌توان گفت یکی از موارد مهم در طرح اولیه پایاننامه‌ها، امکان‌سنجی طرح است. آیا این پایاننامه امکان انجام دارد یا خیر؟
نوشتن پروپوزال برای پایاننامه
برای نوشتن یک پروپوزال، ابتدا باید چندین مقاله و پایان نامه را مطالعه کرده و عنوان مناسبی را انتخاب کنید. سپس به طور کامل، امکان‌سنجی کنید یعنی با مطالعه و بررسی قسمت‌های مختلف پایان‌نامه‌های دیگر می‌توانید به این نتیجه برسید که آیا برای پایاننامه خود نیز می‌توانید این قسمت‌ها را نگارش کنید. مثلاً اگر قرار است از پرسشنامه استفاده کنید آیا پرسشنامه‌ی مربوط به متغیرهای شما وجود دارد یا خیر؟ یا اگر نیاز به جمع‌آوری اطلاعات خاصی هست آیا امکان جمع‌آوری این اطلاعات برای دانشجو وجود دارد یا خیر؟ و مسائل دیگر. بازهم تکرار می‌کنیم بعد از تائید پروپوزال توسط آموزش دانشگاه، امکان تغییرات کلی (حتی در بعضی دانشگاه‌ها امکان تغییرات بسیار جزئی) در عنوان وجود ندارد.
قسمت‌های مختلف یک پروپوزال دانشگاهی
برای دیدن قسمت‌های مختلف یک پروپوزال می‌توانید به فرمی که در سایت دانشگاهتان قرار دارد مراجعه کنید. فرم‌های هر دانشگاهی می‌تواند در برخی جزئیات با دانشگاه‌های دیگر متفاوت باشد. همچنین فرم برخی رشته ها نیز با رشته های دیگر متفاوت است. شما باید دقیقاً فرم دانشگاه خودتان را که سربرگ دانشگاه را دارد دانلود کرده و مطالب را در قسمت‌های تعیین‌شده قرار دهید. در برخی دانشگاه‌ها فرم مربوط به عنوان پایان نامه نیز جداگانه است یعنی ابتدا باید عنوان توسط آموزش دانشگاه تائید شود سپس پروپوزال، نگارش و تائید شود.
در اینجا به نمونه‌ای از مطالبی که معمولا در تمام پروپوزال‌ها مشترک است اشاره می کنیم:
- واژگان کلیدی
- تعریف عملیاتی واژگان کلیدی
- بیان مسأله (تعریف و اهمیت موضوع)
- پیشینه تحقیق
- سؤال‌های پژوهش/ فرضیه‌ها
- جنبه نوآوری پژوهش
- روش‌شناسی پژوهش ( شامل: طرح پژوهش- جامعه آماری و نمونه- روش گردآوری داده ها و اطلاعات- روش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات)
- منابع و مآخذ مورد استفاده
نمونه فایل پروپوزال برای رشته های علوم انسانی
دفاع از پروپوزال
پروپوزال و طرحی که شما در ابتدا ارائه می‌کنید چندان نیازی به دفاع کردن ندارد اما در برخی از دانشگاه‌ها پس از ارائه کتبی پروپوزال به بخش آموزش دانشگاه، جلسه‌ای ترتیب داده می‌شود که در آن با حضور اساتید راهنما و مشاور و نیز استاد داور، دانشجو از طرح خود دفاع می‌کند یعنی به اساتید توضیح می‌دهد که هدف از انتخاب این عنوان، چیست و قرار است چه‌کارهایی انجام دهد گاهی اوقات ممکن است اساتید، عنوان پروپوزال را اندکی تغییر دهند و یک عنوان دیگر را با حضور دانشجو تعیین نمایند، البته کار درست این است که اساتید فقط مشکلات عنوان پروپوزال را به دانشجو ابلاغ نمایند تا در صورت تمایل دانشجو آن‌ها را تغییر دهد یا به دنبال عنوان دیگری برای پروپوزال برود.
