انواع روشهای تحقیق را با توجه به ماهیت و هدف مطالعه و ویژگیهای دیگر میتوان به چند دسته تقسیم کرد. در بخش روششناسی پایاننامه، از شما انتظار میرود که نوع تحقیق خود را مطابق با طبقهبندیهای زیر مشخص و موردبحث قرار دهید.
طبقهبندی عمومی انواع روشهای تحقیق
انواع روشهای تحقیق میتواند بهطور گستردهای به دو دسته کمی و کیفی تقسیم شود.
تحقیق کمی(Quantitative) مسائل را با استفاده از اعداد توصیف، استنتاج و حل میکند. در این روش تأکید اصلی بر جمعآوری دادههای عددی، خلاصهسازی آنها و درنهایت استخراج نتیجه از این دادهها است.
از سوی دیگر، تحقیق کیفی(Qualitative) بر اساس کلمات، احساسات، عواطف، صداها و دیگر عناصر غیر عددی و غیرقابلاندازهگیری استوار است. گفته میشود” اطلاعاتی را که در طبیعت نتوانیم با استفاده از تکنیکهای ریاضی مورد تجزیهوتحلیل قرار دهیم جزء اطلاعات کیفی در نظر میگیریم. این ویژگی همچنین میتواند به این معنی باشد که یک حادثه اغلب بهاندازه کافی رخ نمیدهد تا بتوان دادههای قابلاطمینانی را جمعآوری کرد.
انواع روشهای تحقیق بر اساس ماهیت پژوهش
انواع روشهای تحقیق بر اساس ماهیت پژوهش میتواند به دو گروه تقسیم شود: توصیفی و تحلیلی. تحقیق توصیفی(Descriptive) معمولاً شامل نظرسنجی و مطالعاتی است که هدف آن شناسایی واقعیتها است. بهعبارتدیگر، تحقیق توصیفی عمدتاً به “توصیف وضعیت امور همانطور که در حال حاضر است” میپردازد، و هیچگونه کنترلی بر روی متغیرهای تحقیق ندارد.
از سوی دیگر، تحقیق تحلیلی(Analytical)، اساساً متفاوت است بهطوریکه “محقق باید از حقایق یا اطلاعات موجود در دسترس استفاده کند و آنها را به نحوی تجزیهوتحلیل کند تا بتواند یک ارزیابی انتقادی از آنها انجام دهد”.
انواع روشهای تحقیق با توجه به هدف پژوهش
با توجه به هدف مطالعه، انواع روشهای تحقیق را میتوان به دودسته تقسیم کرد: تحقیقات کاربردی و تحقیقات بنیادی. تحقیقات کاربردی(Applied) همچنین بهعنوان یک پژوهش عملی تلقی میشود و تحقیقات بنیادی(Fundamental) گاهی اوقات با عنوان تحقیقات پایه یا خالص نامیده میشود. در جدول زیر تفاوت اصلی بین تحقیقات کاربردی و تحقیقات بنیادی بهصورت خلاصه آمده است. شباهتهای بین تحقیقات کاربردی و بنیادی (پایه) مربوط به پذیرش یک روش سیستماتیک و علمی برای انجام پژوهش است. یعنی هر دو از یک روش سیستماتیک و علمی برای انجام کار تبعیت میکنند.
تفاوت بین تحقیقات کاربردی و بنیادی:
تحقیق بنیادی | تحقیق کاربردی |
قصد دارد مشکل را با اضافه کردن به حوزه کاربردی یکرشته حل نماید | تلاش میکند تا یک نظریه را با اضافه کردن به پایههای یک اصل از بین ببرد |
اغلب رشتههای مختلف برای حل مشکل باهم کار میکنند | مسائل ازنقطهنظر یکرشته بررسی و تحلیل میشوند |
اغلب موارد فردی تحقیقات بدون هدف تعمیم دادن انجام میپذیرد | عمومیت بخشی ترجیح داده میشود |
قصد دارد بگوید چطور چیزها تغییر میکنند | روش پیشبینی اجرا میشود |
تائید میکند که متغیرهای دیگر دائماً در حال تغییر هستند | فرض براین است که متغیرهای دیگر تغییری نمیکنند |
گزارشها به یکزبان عمومی جمعآوری میشوند | گزارشها به زبان فنی رشته جمعآوری میشوند |
انواع روشهای تحقیق بر اساس طرح پژوهش
بر اساس طرح تحقیق، انواع روشهای تحقیق را میتوان به دو گروه – اکتشافی و قطعی تقسیم کرد. در مطالعات اکتشافی(Exploratory) هدف فقط کشف حوزه تحقیق است و محقق برای ارائه پاسخهای نهایی و قطعی به سؤالات تحقیق تلاشی نمیکند. برعکس، در مطالعات قطعی(Conclusive)، هدف اصلی ارائه پاسخهای نهایی و قطعی به سؤالات تحقیق است.
تفاوتهای اصلی بین طرحهای پژوهش اکتشافی و قطعی:
تحقیق اکتشافی | تحقیق قطعی | |
ساختار | در طراحی ساختار سستی دارد | در طراحی بهخوبی ساختاریافته و سیستماتیک هستند |
روششناسی | در روششناسی انعطافپذیر و تحقیقی است | یک روش رسمی و قطعی دارد که باید پیگیری و آزمایش شود |
فرضیات | تست فرضیهها را شامل نمیشود | بیشترین پژوهشهای قطعی، برای تحقق فرضیههای فرموله شده، انجام میشود |
یافتهها | یافتهها ممکن است موضوع خاصی باشند و ممکن است ارتباطی با خارج قلمرو محقق نداشته باشند | یافته ها به عنوان یک پیامد نظری یا کاربردی قابل توجه هستند |
Source: research-methodology.net