SJCR چیست؟ راهنمای جامع برای درک شاخص رتبه‌بندی مجلات سایمگو
در دنیای پر از مجلات علمی، ارزیابی کیفیت و اعتبار آنها برای پژوهشگران، دانشجویان و کتابخانه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، شاخص‌های رتبه‌بندی مختلفی مانند ISI Impact Factor و H-Index برای سنجش جایگاه و اعتبار مجلات علمی ارائه شده‌اند. در کنار این شاخص‌ها، شاخص رتبه‌بندی مجلات سایمگو (SCImago Journal Rank) یا به اختصار SJCR نیز به عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی مجلات علمی در حوزه‌های مختلف مطرح شده است. در این نوشتار، برآنیم تا به بررسی جامع SJCR، نحوه محاسبه، مزایا و معایب آن و همچنین تفاوت‌های آن با سایر شاخص‌های رتبه‌بندی بپردازیم.
SJCR چیست؟
SJCR شاخصی است که توسط پایگاه اطلاعات سنجی سایمگو (SCImago) ارائه می‌شود و به منظور رتبه‌بندی مجلات علمی در 22 حوزه موضوعی و 5 حوزه اصلی علوم پایه، علوم مهندسی، علوم پزشکی، علوم اجتماعی و علوم انسانی محاسبه می‌شود. این شاخص بر اساس تعداد استنادات به مقالات منتشر شده در دو سال اخیر مجله در مجموعه مقالات اسکوپوس (Scopus) محاسبه می‌شود.
نحوه محاسبه SJCR:
محاسبه SJCR بر اساس فرمول زیر انجام می‌شود:
SJCR = cit2y / pub2y
در این فرمول:
- cit2y: تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده در مجله در دو سال اخیر
- pub2y: تعداد کل مقالات منتشر شده در مجله در دو سال اخیر
مزایای SJCR:
- ارائه تصویری جامع از عملکرد مجلات: SJCR با در نظر گرفتن تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده در دو سال اخیر، تصویری جامع از عملکرد مجلات در زمینه جذب مخاطب و جلب توجه سایر پژوهشگران ارائه می‌دهد.
- پوشش حوزه‌های مختلف: SJCR 22 حوزه موضوعی و 5 حوزه اصلی را پوشش می‌دهد و به همین دلیل برای ارزیابی مجلات در طیف وسیعی از رشته‌های علمی مناسب است.
- دسترسی آزاد: اطلاعات مربوط به SJCR به صورت آزادانه در وب سایت سایمگو در دسترس عموم قرار دارد.
معایب SJCR:
- تمرکز بر کمیت به جای کیفیت: SJCR صرفاً بر تعداد استنادات تمرکز دارد و به کیفیت مقالات منتشر شده در مجله توجهی نمی‌کند.
- تفاوت در نرخ استنادات بین حوزه‌های مختلف: نرخ استنادات در حوزه‌های مختلف علمی به طور قابل توجهی متفاوت است. به همین دلیل، مقایسه SJCR مجلات در حوزه‌های مختلف ممکن است همیشه منصفانه نباشد.
- تأثیر عوامل خارجی: عوامل خارجی مانند تحریم‌ها و محدودیت‌های دسترسی به اطلاعات می‌توانند بر تعداد استنادات به مقالات یک مجله و به تبع آن بر SJCR آن تأثیر بگذارند.
تفاوت SJCR با سایر شاخص‌های رتبه‌بندی:
- ISI Impact Factor: ISI Impact Factor شاخصی است که توسط موسسه تامسون رویترز ارائه می‌شود و بر اساس تعداد متوسط استنادات به مقالات منتشر شده در یک مجله در دو سال اخیر محاسبه می‌شود. تفاوت اصلی SJCR با ISI Impact Factor در این است که SJCR تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده در دو سال اخیر را در نظر می‌گیرد، در حالی که ISI Impact Factor میانگین تعداد استنادات را محاسبه می‌کند.
- H-Index: H-Index شاخصی است که به جای تعداد کل استنادات، بر تعداد مقالاتی که به اندازه H بار یا بیشتر مورد استناد قرار گرفته‌اند، تمرکز دارد. تفاوت اصلی SJCR با H-Index در این است که SJCR صرفاً بر تعداد استنادات تمرکز دارد و به کیفیت مقالات منتشر شده در مجله توجهی نمی‌کند.
سخن پایانی
SJCR به عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی کیفیت و اعتبار مجلات علمی در کنار سایر شاخص‌های رتبه‌بندی مانند ISI Impact Factor و H-Index باید مورد استفاده قرار گیرد. در هنگام ارزیابی مجلات، توجه به مزایا و معایب هر یک از این شاخص‌ها و همچنین در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند کیفیت مقالات، اعتبار ناشر و مرتبط بودن مجله با موضوع تحقیق ضروری است.
منابع مفید:
- وب سایت سایمگو: https://www.scimagojr.com/
- وب سایت ISI Web of Science
