جلسه نهم آموزش گرامر – زمانها، وجهها، و ارکان جمله
مقدمه:
در این جلسه نهم از آموزش گرامر، به بررسی زمانها، وجهها، و ارکان جمله در زبان فارسی میپردازیم. آشنایی با زمانها، وجهها، و ارکان جمله به شما کمک میکند تا معنای دقیق جملات را درک کنید و جملههای صحیح و روان بنویسید یا صحبت کنید.
زمانها:
زمانها در زبان فارسی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- زمان گذشته: به زمانی اشاره دارد که قبل از زمان حال اتفاق افتاده است.
- زمان حال: به زمانی اشاره دارد که در حال حاضر اتفاق میافتد.
- زمان آینده: به زمانی اشاره دارد که بعد از زمان حال اتفاق خواهد افتاد.
انواع زمانها:
- گذشته ساده: مانند “خواندم”، “رفتم”
- گذشته التزامی: مانند “میخواندم”، “میرفتم”
- گذشته استمراری: مانند “میخواندم که نامه رسید.”
- گذشته نقلی: مانند “خواندهام”، “رفتهام”
- گذشته بعیدی: مانند “خوانده بودی”، “رفته بودی”
- حال ساده: مانند “میخوانم”، “میروم”
- حال التزامی: مانند “بخوانم”، “بروم”
- حال استمراری: مانند “دارم میخوانم”، “دارم میروم”
- حال نقلی: مانند “خواندهام”، “رفتهام”
- حال بعیدی: مانند “خوانده بودی”، “رفته بودی”
- آینده ساده: مانند “خواهم خواند”، “خواهم رفت”
- آینده التزامی: مانند “بخوانم”، “بروم”
- آینده استمراری: مانند “خواهم خواند که تو برسی.”
- آینده نقلی: مانند “خوانده خواهم بود”، “رفته خواهم بود”
وجهها:
وجهها در زبان فارسی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- وجه اخباری: برای بیان خبر و گزارش رویدادها به کار میرود.
- وجه امری: برای دستور دادن، تقاضا کردن، و التماس کردن به کار میرود.
- وجه التزامی: برای بیان آرزو، شرط، و احتمال به کار میرود.
ارکان جمله:
ارکان جمله عبارتند از:
- نهاد: فاعل جمله است و به عنصری گفته میشود که در مورد آن صحبت میشود.
- مسند: به توضیحی درباره نهاد گفته میشود.
- فعل: به کاری که انجام میشود یا حالتی که وجود دارد اشاره میکند.
- مفعول: به عنصری گفته میشود که فعل بر آن اثر میگذارد.
- متعلق: به عنصری گفته میشود که از نظر معنایی به نهاد، مسند، یا مفعول وابسته است.
مثال:
در جمله “من کتاب را خواندم”، ارکان جمله به شرح زیر هستند:
- نهاد: من
- مسند: –
- فعل: خواندم
- مفعول: کتاب
- متعلق: –
نکات مهم:
- زمانها برای بیان زمان وقوع فعل به کار میروند.
- وجهها برای بیان چگونگی نگرش گوینده به فعل به کار میروند.
- ارکان جمله اجزای اصلی جمله هستند و برای درک معنای جمله ضروری هستند.
کاربرد زمانها، وجهها، و ارکان جمله:
- بیان دقیقتر و ظریفتر معانی
- ایجاد لحنی خاص در گفتار
- نوشتن و صحبت کردن به صورت صحیح و روان
مثال:
- بیان دقیقتر: من دیروز کتاب را خواندم. (بیان زمان وقوع فعل)
- لحن: بخوان! (لحن دستوری)
- صحیح و روان: من کتاب را که دوست داشتم خواندم. (استفاده صحیح از ارکان جمله)
در جلسات بعدی به بررسی ساختارهای مختلف جمله و انواع جمله از نظر بلاغت خواهیم پرداخت.
امیدواریم این جلسه برای شما مفید بوده باشد.
در ویدئوی جلسه نهم آموزش گرامر در ادامه بحث مربوط به افعال است که در آن به انواع و اقسام فعل از جنبه های مختلف مثل زمان و حالت و صیغه میپردازد. اینکه چه طور استفاده از وجههای معلوم و مجهول به ایجاد معانی و کاربرد مختلف افعال کمک میکند، و همچنین زمانهای کاربرد افعال شامل گذشته، حال و آینده مورد بررسی قرار میگیرد. هریک از این افعال با اضافه یا کم شدن پیشوند و پسوندهایی به زمانهای مختلف تبدیل میشود.