پرسش و پاسخ پایان نامه

پرسش و پاسخ پایان نامه: راهنمای جامع

جلسه ی دفاع از پایان نامه، یکی از مهم ترین مراحل تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. در این جلسه، دانشجو باید از پژوهش خود دفاع کند و به سوالات داوران پاسخ دهد.

در این مقاله، به ارائه ی پرسش و پاسخ های متداول در جلسه ی دفاع از پایان نامه می پردازیم.

قبل از جلسه ی دفاع

• با پایان نامه خود به طور کامل آشنا شوید. شما باید بتوانید به تمام سوالات مربوط به پژوهش خود پاسخ دهید.

• احتمال پرسش ها را پیش بینی کنید و به آنها پاسخ آماده کنید. پرسش های متداولی که ممکن است از شما پرسیده شود عبارتند از:

  • موضوع پژوهش شما چیست؟
  • بیان مساله تحقیق شما چیست؟
  • اهداف تحقیق شما چه هستند؟
  • روش تحقیق شما چه بوده است؟
  • یافته های تحقیق شما چه هستند؟
  • اهمیت پژوهش شما چیست؟
  • محدودیت های تحقیق شما چه هستند؟
  • پیشنهادات شما برای تحقیقات آینده چیست؟

• با استاد راهنمای خود مشورت کنید. استاد راهنما می تواند به شما در آماده شدن برای جلسه ی دفاع کمک کند.

• تمرین کنید. می توانید با دوستان یا اعضای خانواده خود تمرین کنید تا به سوالات آنها پاسخ دهید.

در جلسه ی دفاع

• اعتماد به نفس داشته باشید و ارتباط چشمی را با داوران حفظ کنید.
• به سوالات داوران به طور کامل و شفاف پاسخ دهید.
• از اصطلاحات تخصصی به طور صحیح استفاده کنید.
• در صورت عدم دانستن پاسخ سوالی ، صادقانه به داوران بگویید.
• از نمونه های تصویری و جدول ها برای ارائه ی بهتر مفاهیم استفاده کنید.
• در زمان ارائه ی خود بمانید.
• در پایان ارائه ، از داوران به خاطر وقت شان تشکر کنید.

نکات تکمیلی

• لباس مناسب برای جلسه ی دفاع بپوشید.
• به موقع در جلسه ی دفاع حاضر شوید.
• تمامی مدارک و اسناد مربوط به پژوهش خود را به همراه داشته باشید.
• آرام باشید و استرس نداشته باشید.

با رعایت این نکات ، می توانید جلسه ی دفاع از پایان نامه خود را به بهترین شکل انجام دهید.

در ادامه، به برخی از منابع مفید برای آماده شدن برای جلسه ی دفاع از پایان نامه اشاره می کنیم:

• کتاب ها و مقالات مربوط به نحوه ی نگارش و ارائه ی پایان نامه
• سایت های دانشگاه ها و مراکز آموزشی
• تجربیات دانشجویان دیگر

امیدوارم این اطلاعات برای شما مفید باشد.

توجه: در نظر داشته باشید که این فقط یک راهنمای کلی است و ممکن است جزئیات جلسه ی دفاع از پایان نامه در دانشگاه ها و مراکز آموزشی مختلف متفاوت باشد.

پرسش و پاسخ پایان نامه

پس از آنکه دانشجو پایان نامه خویش را ارائه داد، نوبت به پرسش و پاسخ پایان نامه می رسد. نخست اعضای کارگروه یکی پس از دیگری سوالات خود را مطرح می کنند. معمولا در این موارد اول از استاد داور و به ویژه داور خارجی (چنان چه داشته باشد) و سپس داور داخلی شروع می کنند زیرا استادان راهنماو مشاور (ان)، اثر را قبلا دیده و آن را تایید کرده اند و اینک نوبت استادان داور است که نظرات خود را بگویند و به بیان انتقادات و اشکالات یا توصیه ها بپردازند و دانشجو باید به آن ها پاسخ گوید. در این سخنان استادان و حاضران برای پرسش از کاری که آموزش انجام شده یا ایراد و نقد نسبت به مسائل گفته شده شروع می شود.

از این رو، هر چه سخن در روز دفاع جامع تر و کامل تر و بدون اشاره به حواشی و مطالب زاید باشد طبعا کار سریع تر آموزش انجام می شود و به تعبیری دانشجو با این کار، با درایت از سوالهای احتمالی پیشگیری و به قول معروف «دفع دخل مقدر» کرده است. در جلسه ارائه و در پاسخ به سوالات استادان نباید احساس شود، شما جبهه گرفته اید و یا از موضع قدرت صحبت می کنید، به ویژه در مواقعی که موضوع ارائه شده به دلیل نو بودن دارای ابهامات و سوالات بیشتری باشد و احتمال بدهید که مخاطب نتوانسته است میان بحث شما و موضوعات دیگر ارتباط برقرار کند.

همان طور که گفته شد طبق نظر رئیس جلسه، اول داوران شروع به صحبت می کنند.

آنان معمولا از تحقیق شما تشکر خواهند کرد و سپس:

• اشکالات صوری و محتوایی (و گاهی امتیازات) کار را بیان می کنند.

• احیانا غلط های صوری، آمار و ارقام نادرست، غلط های مربوط به نگارش و کیفیت نامطلوب نوشتار، استدلال های فریبنده سهل انگاری های جدی، فراموشی های غیر قابل اغماض را یادآور می شوند.

• به یک یا چند موضوع مهم و روشی که شما در بررسی آن ها به کار گرفته اید می پردازند. اشکالات معمولا پیرامون موضوعاتی است که با آن ها آشنایی بیشتری دارند و یا برای نقد مناسب می دانند.

• مسائلی را خاطر نشان می کنند که می توانست یا باید در قسمت هایی از کار پژوهشی شما آموزش انجام گیرد.

سپس به شما اجازه می دهند تا به چند یا همه سوالات پاسخ دهید (جواب های دانشجو باید دسته بندی شده و بیشتر در پایان صحبت های هر یک از اعضای هیئت داوران و یا تمام اعضا ارائه شود). گاهی بعضی از استادان داور در صدد بر می آیند تا با شما بحث علمی یا محاجه کنند و در پایان ملاحظات خود را جمع بندی می کنند. این جمع بندی بیشتر، اشکال و ابعاد ظریف گوناگونی مانند سرزنش و تایید ساده، تمجید دو پهلو یا تبریک صمیمانه بی قید و شرط دارد (روویران، 1381).

دانشجو نباید در زمان تشریح و دفاع از پایاننامه و رساله خود به گونه ای مطالب را بیان کند که به هنگام پرسش دیگران از وی اظهار کند: «فراموش کردم این مسئله را بیان کنم» به عبارت دیگر آنچه را لازم بوده است؛ خود باید در طرح مباحث گنجانده باشد. بعد از آن به شرطی که مقررات اجازه دهد و یا روال برگزاری جلسات دفاع چنین امری را به طور سنتی مجاز دانسته باشد، تعدادی از دانشجویان و یا استادانی که در جلسه دفاع حضور یافته اند، اگر سوال یا احیانا نقد و انتقادی داشته باشند، می توانند بیان کنند.