یکی از اصطلاحات آماری که در نگارش مقاله و پایان نامه بیشتر به گوش می‌خورد، داده سازی است. در این مطلب توضیح می‌دهیم که منظور از داده سازی چیست و چگونه در پایان نامه‌ها و مقالات داده‌سازی انجام می‌شود.
داده سازی چیست؟
منظور از داده سازی جعل داده‌ها، نتایج و گزارشات است. به عبارتی داده سازی ایجاد تغییر در مواد تحقیقاتی، تجهیزات یا فرآیندها و یا تغییر یا حذف برخی از اطلاعات یا نتایج به دست آمده از مصاحبه‌ها و پرسشنامه‌ها و آزمایشات است.
داده‌سازی فرمی از دروغ‌گویی در مورد داده‌های گزارش شده در مقالات علمی و پایان نامه‌ها است که در آن نویسنده جمله یا نتیجه‌ای را بیان کرده که دیگران را گمراه می‌کند. در چنین نوشته‌هایی نویسنده برخی از اطلاعات مهم را بیان نکرده و آن‌ها را نادیده می‌گیرد و تمام حقایق را نمی‌گوید.
داده سازی در پایان نامه
داده سازی در پایان نامه به این صورت انجام می‌گیرد که دانشجو برخی اطلاعات غلط و جعلی را در متن ذکر می‌کند. در پایان نامه‌ها عددسازی به دو شکل صورت می‌گیرد:
1. بیان اطلاعات جعلی
زمانی که باید دانشجو یک سری تحقیقات و پژوهش‌های عملی (شامل انجام آزمایش، نمونه‌گیری، مصاحبه با افراد جامعه و موارد مشابه) را انجام دهد تا نتیجه‌گیری کرده و بتواند فصل سوم و چهارم پایان نامه خود را بنویسد، این نوع از داده سازی صورت می‌گیرد. یعنی دانشجو هیچ تحقیق میدانی و کتابخانه‌ای انجام نداده و وانمود می‌کند که مثلاً در فلان مکان فلان تعداد پرسشنامه توزیع شده و نتایج جمع‌آوری شده است. و به دروغ براساس مقالات و پایان نامه‌های سایر افراد یک سری داده و ارقام را بیان می‌کند.
2. عددسازی مطابق با حالت مطلوب
در این شیوه دانشجو تحقیقات میدانی انجام داده و داده‌های واقعی جمع‌آوری می‌کند، اما وقتی می‌خواهد این داده‌ها را برای انجام تحلیل و بررسی فرضیات آزمون وارد نرم افزار spss و یا اکسل کند، آن‌ها را تغییر می‌دهد. مثلاً اگر در پرسشنامه‌ای کسی گزینه “کاملاً مخالفم” را انتخاب کرده است، دانشجو از قصد آن را تغییر دهد و گزینه “نظری ندارم” را انتخاب کند. هدف نویسنده در این‌گونه داده سازی‌ها به دست آوردن نتایج مطلوب و دلخواه خود بوده و معمولاً عددسازی‌ها در سمت‌وسوی نتیجه مورد مطلوب پژوهشگر صورت می‌گیرد.
هر دو نوع داده سازی‌ها کاملاً اشتباه بوده و تقلب محسوب می‌شود. در خیلی از موارد اساتید و داوران در جلسه دفاع متوجه داده سازی‌های پایان نامه شده و همین امر سبب کم شدن نمره بسیاری از دانشجویان می‌شود.
