چکیده رساله یا تز: راهنمای نگارش و نکات کلیدی
چکیده، بخش فشرده و گویایی از رساله یا تز دکتری است که به ارائه ی خلاصه ای از مهمترین یافته ها، نتیجه گیری ها و دستاوردهای تحقیق می پردازد.
هدف از نگارش چکیده، آشنایی خواننده با محتوای اصلی رساله یا تز در کوتاه ترین زمان ممکن است. چکیده باید به گونه ای نگاشته شود که برای افراد متخصص و غیرمتخصص در رشته ی تحقیق قابل فهم باشد.
اهمیت نگارش چکیده:
- چکیده به خواننده کمک می کند تا قبل از مطالعه ی متن کامل رساله یا تز، از محتوای آن آگاهی پیدا کند و تصمیم بگیرد که آیا این تحقیق برای او مفید و جالب هست یا خیر.
- چکیده می تواند به عنوان یک ابزار مرجعی برای محققان و دانشجویان دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.
- چکیده نقشی کلیدی در ارزیابی رساله یا تز توسط اساتید راهنما و داوران دارد.
ساختار چکیده:
چکیده باید شامل بخش های زیر باشد:
- عنوان: عنوان چکیده باید همان عنوان رساله یا تز باشد.
- مقدمه: در این بخش باید زمینه ی تحقیق، مسئله ی مطرح شده و اهمیت آن به طور خلاصه بیان شود.
- روش تحقیق: در این بخش باید نوع تحقیق، ابزارها و روش های جمع آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل داده ها به طور مختصر توضیح داده شود.
- یافته ها: در این بخش باید مهمترین یافته ها و نتایج تحقیق به طور خلاصه ارائه شود.
- نتیجه گیری: در این بخش باید بر اساس یافته های تحقیق، نتیجه گیری و پیشنهادات ارائه شود.
نکات کلیدی در نگارش چکیده:
- چکیده باید به زبان فارسی روان و ساده نگاشته شود.
- از استفاده از اصطلاحات تخصصی غیرضروری خودداری کنید.
- چکیده باید مختصر و گویا باشد و از 1000 کلمه بیشتر نباشد.
- ساختار چکیده باید منظم و منطقی باشد.
- از جمله بندی واضح و دقیق استفاده کنید.
- به رعایت قواعد نگارش و دستور زبان توجه کنید.
- چکیده را به طور مرتب ویرایش و proofread کنید.
در اینجا چند نمونه از چکیده های رساله یا تز در زمینه های مختلف ارائه می شود:
- چکیده رساله دکتری در رشته ی فلسفه با عنوان “بررسی مفهوم عدالت در اندیشه ی افلاطون”
- چکیده پایان نامه ارشد در رشته ی مهندسی مکانیک با عنوان “طراحی و ساخت یک ربات خدماتی”
چطور برای رساله یا تز خود یک چکیده بنویسید؟
چکیده پایاننامه چیست؟
- چکیده جز مهمی از رساله‌یا‌تز شماست. در ابتدای رساله‌یا‌تز آورده می‌شود، احتمالا اولین شرح اساسی از کار شما خواهد بود که توسط یک شخص بیرونی خوانده می‌شود. شما بایست به چکیده پایاننامه به عنوان یک فرصت برای تعیین دقیق انتظارات بنگرید.
- چکیده، خلاصه‌ای از کل رساله‌یا‌تز شماست. این بخش تمامی اجزای کار شما را در یک قالب بسیار فشرده بیان می‌کند.
- یک چکیده اغلب می‌تواند به همراه عنوان رساله‌یا‌تز به عنوان یک متن، به تنهایی رسا باشد. در بیشتر بانک های اطلاعاتی پایاننامه ها، چکیده‌ی رساله‌یا‌تز‌ها قابل رویت است ولی متن کامل آن‌ها قرار نمی‌گیرد. حتی ممکن است آن‌ها در اعلان داوری رساله‌یا‌تز‌ها، ارائه گردند. بیشتر خوانندگانی که با چکیده‌ی شما در نمایه کتاب‌شناسی آشنا شده‌اند و یا ایمیل اعلان ارائه‌ی پژوهش شما را دریافت کرده‌اند، هرگز متن کامل آن را دریافت نمی‌کنند و یا برای ارائه حضور نمی‌یابند.
- یک چکیده صرفا یک مقدمه در قالب یک دیباچه یا پیشگفتار برای آماده‌سازی خواننده در جهت خواندن رساله‌یا‌تز نیست. علاوه بر آموزش انجام این کار، چکیده بایست قابلیت جایگزینی کل رساله‌یا‌تز را زمانی که وقت و فضای کافی برای کل متن موجود نیست، داشته باشد.
اندازه و ساختار چکیده پایاننامه
- در حال حاضر، بیشترین تعداد کلمات چکیده‌ی رساله‌یا‌تز‌های ثبت شده در آرشیو بین‌المللی کانادا در مقطع کارشناسی ارشد ۱۵۰ و در مقطع دکتری ۳۵۰ کلمه است. در کشور ما ایران، در بیشتر دانشگاه ها، قانون اندازه چکیده برای کارشناسی و ارشد 300 کلمه می باشد. در برخی از دانشگاه ها اجازه می دهند اندازه چکیده در مقطع دکتری به 400 کلمه هم برسد.
- شما ممکن است مایل باشید که چکیده‌ی رساله‌ی دکتری خود را به یک صفحه با فاصله خطوط دو برابر و حدود ۲۵۰ کلمه محدود نمایید تا چکیده شما دارای انسجام بصری بهتری باشد.
- ساختار چکیده‌ی شما بایست منعکس کننده ساختار کل رساله‌یا‌تز شما باشد و نماینده‌ی تمامی اجزای اصلی آن باشد.
- برای مثال اگر رساله‌یا‌تز شما دارای پنج بخش است (مقدمه، بررسی کارهای پیشین، روش‌شناسی، نتایج، نتیجه‌گیری)، بایست یک یا بیش از یک جمله برای خلاصه کردن هر بخش در نظر گرفته شود.
سوالات پژوهش خود را به وضوح مشخص نمایید:
- در خود رساله‌یا‌تز، سوالات پژوهش شما در تضمین اینکه چکیده منسجم و به طور منطقی ساختار‌بندی شده است، مهم است. آن‌ها اسکلتی را خواهند ساخت که دیگر اجزا به آن پیوند می خورند.
- آن‌ها بایست در نزدیکی ابتدای چکیده بیان گردند.
- تنها جا برای یک تا سه سوال وجود دارد. اگر بیش از سه سوال مهم در پژوهش شما وجود دارد، بایست سعی کنید که آن‌ها را با استفاده از کاهش موارد کم اهمیت‌تر، دوباره ساختار بندی نمایید.
- نتایج را فراموش نکنید
- رایج‌ترین اشتباه در چکیده‌ها، عدم بیان نتایج است.
- گفتن اینکه چه‌کارهایی آموزش انجام داده‌اید، هدف اصلی رساله‌یا‌تز شما( و همچنین چکیده شما) نیست، بایست در مورد آنچه بدست آورده‌اید، سخن بگویید. اطلاعات دیگر نظیر روش‌های تحقیقاتی شما به دلیل صحه گذاردن روی ادعاهاییست که در نتایج به آن رسیده‌اید.
- تقریبا نیمه پایانی چکیده بایست به خلاصه کردن و تفسیر نتایج شما اختصاص یابد.
